Χορος Τις Μαριας - Ρουμλουκι

-[Παπαχρήστος 1960, 52] Αλεξάνδρεια (Γιδάς): Γυναικείος χορός που αποτελείται από τρία μέρη, δύο πολύ αργά ενώ το τρίτο γρήγορο. Ητο τελείως άγνωστος ο χορός αυτός μέχρι τον Ιανουάριον του 1953, όπου επεσκέφθην το Γιδά προς συλλογήν των τοπικών χορών, και εδιδάχθη δια πρώτην φοράν εις τον όμιλον διαδόσεως ελληνικών χορών της κας Δόρας Στράτου, όπου εμφανίστηκε από σκηνής το ίδιον έτος. Περιγραφή βημάτων, σχήματα πελμάτων και μουσική καταγραφή. -[Στράτου 1970;, αδημ.] Γιδάς: Ανακαλύφθηκε, κινηματογραφήθηκε και χορεύεται στο θέατρό μας ο χορός Κυρά Μαρία. -[Στράτου 1979, 93] Γιδάς (Αλεξάνδρεια) Ημαθίας: Στο χορό Κερά-Μαρία η πρωτοχορεύτρια κρατάει το μαντήλι και το μεταχειρίζεται όπως η πρωτοχορεύτρια της αρχαιότητας τα κρόταλα. Είχα την τύχη να βρω τον πιο αντιπροσωπευτικό τύπο του γνήσιου χορού με την βαρύτητα και την εσωτερικότητα την μακεδονική. -[Παπαδοπούλου & Πραντσίδης 1984-85, 2] Γιδάς: Ο χορός Της Μαρίας έχει μέτρο 11/8 (4.3.4). Παραλλαγές του χορού συναντώνται σε πολλά μέρη της Κεντρικής Μακεδονίας, με διαφορές είτε στα βήματα, είτε στη λαβή είτε και στο όνομα. Ετσι συναντά κανείς το χορό με τα ονόματα Στάγκενα (Σταματούλα), Μάρενα (Μαρία), που χορεύονται με τα αντίστοιχα τραγούδια. -[Μπαρτζώκας 1987, 149] Μελίκη Ημαθίας: Αποκλειστικά γυναικείοι χοροί είναι "Τς Μαρίας" ή "Τς Λισάβους", "Τς Σιούλους" ή "Τς Κατηρίνους", "Τς Πανάιους", "Τς Μύγδους" και "Τ' Κατσιάμπα". Η ονομασία των χορών αυτών (που είναι και αγαπημένοι σκοποί στα διάφορα γλέντια) προέρχεται από το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται το τραγούδι. -[Μπάμπαλης 1990, 55] Ρουμλούκι: Ενας από τους πιο διαδεδομένους χορούς του Ρουμλουκιού, είναι ο χορός της "Μαρίας". Είναι γυναικείος κυκλικός χορός με λαβή των χεριών από τις παλάμες χαμηλά, όταν η κίνηση γίνεται προς τη φορά και με λυγισμένους τους αγκώνες, όταν η κίνηση γίνεται με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου. Χαρακτηριστικό του χορού, πέρα από τα πολύ ελαφρά "τσακίσματα" στο γόνατο, είναι το σκυμένο κεφάλι που έχουν οι χορεύτριες στο αργό μέρος του χορού, καθώς το βλέμμα τους πέφτει λίγο μπροστά από τα πόδια. Τ' όνομά του οφείλεται στο ομώνυμο τραγούδι της περιοχής. Ο χορός αρχίζει με αργό 1ο μέρος, που αποτελείται από 26 βήματα και συνεχίζει με γρήγορο 2ο μέρος που έχει 12 βήματα και είναι Συρτός Καλαματιανός. Περιγραφή των βημάτων και σχήμα με πέλματα. Λόγια του τραγουδιού: "Τι κλαις καϋμένη Μαρία κι μένα δεν του λιές...". -[COUNTERPOINTCPT 527, Β4] Μακεδονία: "Τι κλαις καημένη Μαρία". Δόρα Στράτου (επιμέλεια). -[POLYGRAM 6460408, Β1] Μακεδονία: "Κυρά Μαρία". Χρήστος Μπατίσης (ζουρνά), Δ. Τσιμπίσης (ζουρνά). -[VASIPAPLPVAS 231, Β7] Μακεδονία: "Τι κλαις καημένη Μαρία". Γεώργιος Ζαφειρίου και Θωμάς Πάτμος (ζουρνά), Γ. Παναγιωτόπουλος (νταούλι). -[Ελληνικό Κέντρο Λαογραφικών Μελετών ΧΟΡΟΣ 1985-9, Β14] Δυτική Μακεδονία: "Της Μαρίας" (2.50). Νίκος Δίγκας και Σταύρος Δίγκας (ζουρνά), Αναστάσιος Ζώρας (νταούλι), Βασίλης Δημητρόπουλος και DickvanderZwan (επιμέλεια). -[Θέατρο "Δόρα Στράτου" DS 153, 11] Αλεξάνδρεια Ημαθίας: "Της Μαρίας", χορός (3.08). Χρήστος Μπατίσης (ζουρνά), Δημήτρης Τσιμπίσης (ζουρνά), Θανάσης Σέρκος (νταούλι). Το μέτρο είναι 10σημο (6.2.2) ή 11σημο (4.3.3), που στο δεύτερο μέρος γίνεται 7σημο (3.2.2). Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1953 από το συγκρότημα της Δόρας Στράτου. Χορεύεται αποκλειστικά από γυναίκες. Αρχίζει αργά, τελετουργικά, και κατόπιν, όπως οι περισσότεροι χοροί της Μακεδονίας, επιταχύνεται. Τα λόγια του τραγουδιού απαντώνται σε διάφορες παραλλαγές, μια από τις οποίες είναι: "Τι κλαις καϋμένη Μαρία μ' κι μένα δεν του λες...". -[Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ιδρυμα PFF 5, Β3] Ρουμλούκι Ημαθίας: "Της Μαρίας".;;;??? -[Σύλλογος προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής SDNM 109, Β3] Γιδάς: "Καλέ Μαρία", χορός, οργανικό. Γεώργιος Ζαφειρίου (πρώτο ζουρνά), Θωμάς Πάτμος (δεύτερο ζουρνά), Γεώργιος Παναγιωτόπουλος (νταούλι), Σίμων Καράς (επιμέλεια).